Schmidt Advocatuur volgt met belangstelling verschillende initiatieven die “ons” koloniale verleden, en o.a. de daarvan onderdeel zijnde slavernij en schending van menselijke waardigheid nu, in hedendaags context aan de orde stellen. Die initiatieven hebben alle als voornaamste doel, dat mensen zich jegens elkaar uiteindelijk beter (gaan) gedragen, door o.a. begrip voor en kennis te kweken van elkaars achtergronden en de daarmee vervlochten geschiedenis en waarbij interesse en respect voor elkaar voorop staat.
Zo wordt verwezen naar het initiatief “Musea Bekennen Kleur” waar verschillende musea een beweging zijn gestart om met elkaar de discussie aan te gaan over dit verleden en waarbij enerzijds door tentoonstellingen concrete thema´s worden ingevuld, maar anderzijds door actief discussies tussen de mensen die voor de betreffende instellingen werkzaam zijn te organiseren, waarbij o.a. zaken als racisme en uitsluiting gethematiseerd worden.
Daarnaast wordt bijvoorbeeld verwezen naar het project Keti Koti “free Heri Heri for all” dat door Stichting Kip Republic en partners wordt georganiseerd en waarbij door vrijwilligers ruim 4000 maaltijden worden bereid en (gratis) aan het publiek verstrekt op Keti Koti, de herdenking die ieder jaar op 1 juli plaatsvindt en waar wordt stilgestaan bij het feit dat Nederland op 1 juli 1863 de slavernij afschafte. Kip Republic organiseerde in 2020 (en zo begrijp ik) ook weer in 2021 dit evenement omdat de herdenking vanwege de Corona pandemie niet kon (of mogelijk zal kunnen) doorgaan en zo werden op verschillende (horeca)locaties in Amsterdam door verscheidene deelnemende chefs een Heri Heri maaltijden (een (Surinaams) gerecht dat oorspronkelijk door slaven werd gegeten) bereid om aan het publiek te worden verstrekt, onder het motto “eten verbindt”, daarmee een aanzet gevende voor een beter wederzijds begrip.
Op kleinere, familiare schaal werd ik recentelijk geattendeerd op een project waarmee mijn neef Gijs Stork doende is. In het kader van een groter historisch familieonderzoek, waarmee hij lang geleden al met mijn grootmoeder begonnen was, stuitte hij op een Surinaamse mevrouw, Susanna Dumion, een tot slaaf gemaakte die in 1750 met een zekere mevrouw Taunay-Lespinasse meekwam uit Suriname naar Amsterdam. Deze mevrouw Dumion woonde kennelijk 4 generaties bij onze voorouders en het initiatief is om een herdenkingsplaquette op haar (voormalige) huis aan te brengen en verder onderzoek te doen. Het hele verhaal is te zien op Youtube: https://youtu.be/3lDGFeoKv7k (Videoportret “Het verleden heeft een huis”).
Het is interessant om te zien dat openheid over het verleden kennelijk zo nodig is en wederzijds begrip bevordert, dergelijke initiatieven dragen er toe bij dat ongelijkheid en racisme op de agenda blijft staan en eraan herinnert dat voortdurende waakzaamheid geboden is.
Anderzijds constateer ik dat hier nog veel te doen is.
Met name als wij als maatschappij en als (onderdeel van de) Europese Unie zijnde, niet in staat zijn op een adequate en mensenrechtelijke acceptabel manier hulp te bieden aan vluchtelingen en asielzoekers. Het nu al jarenlange debacle in Moria (Lesbos) is hiervan een stuitend voorbeeld. Mijn gedachte was dat ons toch (democratische) waarden en normen verbindt en bindt (denk aan verdrag van Genève, Europees verdrag voor de rechten van de mens, Europese asiel richtlijnen?).
Uitsluitend vanuit overwegingen van moraliteit is het laten voortduren van een dergelijke inhumane toestand op Lesbos onacceptabel en hadden deze mensen allang op een humane manier opgenomen dienen te zijn in en verdeeld dienen te zijn over de verschillende EU lidstaten.
Argumenten als: “niet iedere lidstaat (waaronder Polen en Hongarije) wil meedoen en we kunnen dit niet alleen, of als we dat doen komen er nog (veel) meer… zijn argumenten die de Moraliteit versluieren, zoals Markus Gabriel (Duitse Filosoof verbonden aan de Universiteit Bonn) zo duidelijk verwoorde in een radio-interview dat ik op 11 december 2020 (op OE 1) beluisterde en waarin zijn nieuwe boek “Moralischer Fortschritt in dunklen Zeiten: Universale Werte für das 21. Jahrhundert” werd besproken (voor een indruk bekijk: “Sternstunde Philosophie, SRF Kultur“ met Markus Gabriel in gesprek met Wolfram Eilenberger op 6 december 2020). Gabriel argumenteert o.a. dat er bepaalde morele grondnormen zijn waar je niet om heen kan en ik denk dat hij in licht van deze gebeurtenissen het juist heeft.
Een zogenaamde “Verschleierung der Moralität” leidt af van het feitelijke morele gegeven iets tegen apert onrecht (en de schending van menselijke waardigheid) te ondernemen. Positief voorbeeld is een initiatief European Lawyers in Lesvos, waarin Europese advocaten vrijwillig in de eerste adviesbehoefte van vluchtelingen en asielzoekers voorzien.
Feit blijft dat de lidstaten zelfstandig en de Europese Unie als overkoepelende organisatie moreel verplicht zijn de betreffende mensen eindelijk op een humane manier op te nemen en hun aanvragen procedureel op adequate en behoorlijke wijze te behandelen.
